Co każdy student wiedzieć powinnien

Nowelizacja prawa o szkolnictwie wyższym

5 kwietnia w Centrum Nauki Kopernika w Warszawie prezydent Bronisław Komorowski podpisał nowelizację ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (tj. ustawy z 27 lipca 2005 Dz. U. Nr 164 poz. 1365). Ustawa ta stanowi zwieńczenie trzyletniej pracy nad reformą szkolnictwem wyższego. Znowelizowane prawo o szkolnictwie wyższym, ustawa o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w dziedzinie sztuki wejdą w życie 1 października 2011 r. Zmiany dotyczą też ustawy o zasadach finansowania nauki, o Polskiej Akademii Nauk, o Instytutach Badawczych, o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz o Narodowym Centrum Nauki.


Prezydent zwrócił uwagę na to, że nowa ustawa zwiększa odpowiedzialność placówek akademickich za sposób gospodarowania finansami i realizowania badań. Zmiany te, mają przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności ośrodków akademickich i zwiększenia dbałości o swój wizerunek. -Dzięki założeniom reformy zwiększającym zdrową konkurencyjność, autonomię uczelni i podmiotowość studentów nowelizacja jest ważnym krokiem ku lepszej przyszłości (http://www.nauka.gov.pl/szkolnictwo-wyzsze/reforma-szkolnictwa-wyzszego)- takimi słowami zwrócił się do zebranych Prezydent. Komorowski powiedział także, że nowelizacja czyni ze studentów podmiot, który współdecyduje o uczelni. -Studenci są filarem i najważniejszym beneficjentem tej reformy, nowe prawo otwiera dla nich szereg nowych możliwości- podkreśliła minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka (http://www.nauka.gov.pl/szkolnictwo-wyzsze/reforma-szkolnictwa-wyzszego).
Prezydent oświadczył również, że będzie wspierał proces modernizacji polskiej nauki i szkolnictwa wyższego.




Co nowego?

• nowoczesny model kształcenia

Szkoły wyższe będą mogły tworzyć autorskie programy i kierunki studiów. W tworzeniu oferty kształcenia brane będą pod uwagę opinie, pomysły autorytetów naukowych, pracodawców i ekspertów w dziedzinie gospodarki. Nowe mechanizmy wprowadzane są w oparciu o funkcjonujące na obszarze Europy tzw. Ramy Kwalifikacji. Dzięki Krajowym Ramom Kwalifikacji (KRK) dyplomy polskich absolwentów będą mogły być porównywane z dyplomami innych europejskich państw.

• nowy sposób finansowania- więcej funduszy dla najlepszych uczelni

Finansowanie szkolnictwa wyższego w większym stopniu będzie zależeć od jakości kształcenia studentów i poziomu badań naukowych. Utrzymany zostanie dotychczasowy sposób finansowania uczelni z zachowaniem corocznej waloryzacji. Dodatkowe środki trafią do najlepszych uczelni publicznych i niepublicznych, które uzyskają status Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW). Placówki akademickie, które będą miały status KNOW uzyskają dodatkowe finansowanie, aż na pięć lat, z możliwością wydłużenia tego okresu o kolejnych pięć.

• nowe procedury kariery naukowej
  

Nowa procedura ma ułatwić zdobywanie kolejnych tytułów naukowych. Uproszczona zostanie procedura ubiegania się o stopień doktora habilitowanego. Procedura ta kładzie nacisk na realnych osiągnięciach i dorobku naukowym, a czas jej prowadzenia skrócony zostanie z obecnych 11 do 4 miesięcy. Ponadto wprowadzono obowiązek stosowania trybu konkursowego przy kwalifikacji na studia doktoranckie. Warunkiem otwarcia przewodu doktorskiego będzie co najmniej jedna publikacja w czasopiśmie naukowym o zasięgu krajowym lub w recenzowanym sprawozdaniu z międzynarodowej konferencji naukowej. Doktoranci otrzymają większe wsparcie finansowe, a najlepsi z nich otrzymają dodatkowe stypendium. Co więcej, przyjęta została poprawka Senatu włączająca doktorantów do systemu ulg komunikacyjnych (51%). Zmiany dotyczą też wprowadzenie procedur konkursowych na wszystkie stanowiska w uczelniach i większe otwarcie na naukowców z zagranicznych uczelni. Ustawa zmienia możliwość zatrudnienia wykładowcy na wielu etatach. Praca na dodatkowym etacie będzie można uzyskać po otrzymaniu zgody rektora. Nauczyciele akademiccy będą obowiązkowo poddawani ocenie działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Ocena będzie dokonywana nie rzadziej niż co 2 lata, a w przypadku profesorów raz na 4 lata.

• monitorowanie losów absolwentów, wyższe stypendia socjalne, egzaminy poprawkowe i komisyjne bezpłatne
  

Ustawa wprowadza obowiązek monitorowania losów studentów po uzyskaniu dyplomu, ma to pokazać jak radzą sobie na rynku pracy. Ponadto powołany zostanie także Rzecznika Praw Absolwenta, który będzie czuwał nad lepszym startem absolwentów na rynku pracy, w przypadku zawodów regulowanych zabiegać będzie o zniesienie barier w dostępie do zawodu. Zmianie ulegnie także system pomocy materialnej- podniesie się liczba i wysokość stypendiów socjalnych. Prawo do studiowania drugiego kierunku zachowają studenci z dobrymi wynikami. Dzięki nowym zasadom podejmowania dodatkowych studiów na koszt budżetu państwa więcej osób będzie mogło studiować na bezpłatnych studiach dziennych. Należy zauważyć, że ustawa zagwarantuje również wszystkim studentom katalog bezpłatnych usług administracyjnych nieodpłatne będą wszystkie egzaminy (poprawkowe, komisyjne i dyplomowe), wydanie suplementu do dyplomu oraz wpis na kolejny semestr lub rok studiów.



Reakcje ?!

Kazimierz Ujazdowski (PIS) zapowiedział, że ustawa o szkolnictwie wyższym trafi do Trybunału Konstytucyjnego. Wniosek zostanie wniesiony po Wielkanocy. Zdaniem polityków Prawa i Sprawiedliwości dokument ten łamie konstytucyjne prawo do nauki- co wiąże się z ograniczeniem prawa do nauki na drugim kierunku w ramach studiów stacjonarnych. Minister nauki i szkolnictwa wyższego, tłumaczy, że prawo do bezpłatnego studiowania na drugim kierunku będą mieli najlepsi studenci. Pozostali, którzy nie uzyskają wysokich not będą musieli płacić. Można rozpocząć studiowanie na drugim kierunku za darmo, lecz po roku wyniki studenta będą oceniane. Jeżeli nie spełni wymagań, które konieczne są do uzyskania stypendium rektora (które zastąpi stypendium naukowe) będzie musiał zapłacić za kolejne semestry nauki.